1.3. Kawaleria III RP
Po roku 1990 zaczęto sięgać do naszych historycznych korzeni, by po pięćdziesięciu latach dziejów kawalerii odartych z tradycji narodowej do nich powrócić.
To był czas i miejsce szczególne w tysiącletniej tradycji oręża polskiego, która na przestrzeni wieków zajmowała jazda w postaci wyszkolonej siły zbrojnej - kawalerii (szwoleżerów, ułanów i szaserów), stanowiła obiekt szczególnej narodowej dumy. Zatem zaskakujące było, jak wiele pułków chciało nawiązywać do tradycji kawaleryjskich, przyjmować dawne nazwy znanych oddziałów jazdy, ich barwy, zwyczaje i obyczaje kawaleryjskie. W ten sposób w latach 1991-1997 po reformie sił zbrojnych, nowe formacje wojska polskiego powstały spontanicznie ze zdumiewającą szybkością, 23 jednostki wojskowe przejęły tradycje 33 z 40 pułków kawalerii oraz 5 z 11 dywizjonów artylerii konnej istniejących w II Rzeczypospolitej, a także 3 pułków kawalerii sformowanych w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie.
Rozwój techniki wojskowej (np. czołgi, śmigłowce) dał asumpt do powstania jednostek tzw. kawalerii pancernej i powietrznej. W jednostkach tych rolę koni, przejęły pojazdy opancerzone i śmigłowce używane do szybkiego przemieszczania wojsk na duże odległości a także do wsparcia działań piechoty, przez środki ogniowe z lądu i powietrza. Zgodnie z narodową tradycją kawaleria ponownie stanowiła główną siłę obronną III Rzeczpospolitej Polskiej.
W kolejnych latach restrukturyzacja Sił Zbrojnych RP spowodowała, że przeformowano lub rozformowano szereg tych jednostek. Na koniec maja 2002 roku w Wojskach Lądowych kultywowane są, tradycje zaledwie 16 pułków kawalerii, znajdując swe odzwierciedlenie w nazewnictwie i symbolice.
Przekonany jestem, że silne więzy i korzenie kulturowe tradycji kawalerii weteranów nie pozwoliły na usunięcie z przekazów korzeni rodzinnych, literatury i sztuki oraz słownika wojskowego określenia "KAWALERIA".