1.4. Weterani kawalerii Do muzeów odeszły sztandary, znaki i mundury, przeszły do historii czyny i wydarzenia. Zostali ludzie - kawalerzyści weterani, których umiłowanie swej broni i szacunek dla tradycji nakazał kultywować minione chwile i zachować dla potomności pamiątki, dokumenty, relacje a przede wszystkim narodową tradycję, bo kawaleryjską. W okresie utraty suwerenności państwowej w tzw. PRL, decydenci celowo zacierali tradycje i pamięć na wskroś polskiej w swym charakterze kawalerii. Utożsamiano ją z wrogim ideologicznie przeciwnikiem, który w 1920 roku skutecznie walczył i zwyciężał armię sowiecką, w tym osławioną I Armię Konną Siemiona Budionnego od 1943-53 tytularnego dowódcę Kawalerii Radzieckiej; następnie w latach 1954-73 Marszałka Związku Radzieckiego. Polska Kawaleria z powyższych przyczyn nie była wzorcem do naśladowania dla LWP, stąd też decyzja o rozformowaniu w 1947 r. - 1 Warszawskiej Dywizji Kawalerii i wszelkich jej przejawów tradycji wzorem Legionów Polskich. Z tych samych ideologicznych względów spotkania weteranów kawalerzystów w kraju miały przez wiele lat charakter nieoficjalny, niemalże konspiracyjny. Od 1977 roku część środowisk spotykała się w Warszawie w ramach istniejącego nieformalnie Duszpasterstwa Weteranów Kawalerii i Artylerii Konnej, które dopiero w 1993 roku uzyskało oficjalny status i istnieje obecnie jako Stowarzyszenie Kombatantów - Duszpasterstwo Weteranów Kawalerii i Artylerii Konnej. Mijały lata, a wraz z nimi wykruszały się zastępy szwoleżerów ułanów, strzelców konnych, dragonów huzarów i artylerzystów konnych. Weterani chcąc zachować w pamięci przyszłych pokoleń to, co dla nich najcenniejsze przekazywali drogie dla siebie, wartości młodzieży akademickiej i harcerskiej. Ta pomimo represji ze strony władz państwowych przejmowała je w swych klubach i drużynach jeździeckich. Przemiany wymuszone w latach osiemdziesiątych przez społeczeństwo polskie doprowadziły do przerwania zmowy milczenia i rozpoczęły proces odkłamywania naszej historii. Weterani kawalerii mogli teraz spotykać się oficjalnie, bez represji, ale także bez wsparcia władz państwowych. Niestety dnia dzisiejszego, upragnionej pełnej suwerenności i odrodzenia kawalerii, choć w szczątkowej formie doczekało zaledwie kilkudziesięciu weteranów kawalerii, którzy służyli w tej prawdziwej konnej kawalerii. Spośród nich zaledwie dwóch, dziś ponad dziewięćdziesięciolatków, to przedwojenni oficerowie służby stałej, którzy w 1939 roku w stopniu rotmistrza dowodzili szwadronami: gen. bryg. w st. spocz. Michał Gutowski - dowódca 1 szwadronu 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich, który prowadził swój szwadron do nocnego boju o Walewice 10 września 1939 roku oraz ppłk w st. spocz. Jan Ładoś - dowódca 2 szwadronu 18 Pułku Ułanów Pomorskich, który na czele swego szwadronu szarżował pod Krojantami pierwszego dnia wojny. Wielu spośród kawalerzystów, którzy zdecydowali się pozostać po 1945 roku w Polsce poświęciło się pracy nie tylko na rzecz zwierząt, które na równi z nimi były obrońcami Ojczyzny - koni. Wielu z nich było w tej dziedzinie fachowcami - weterynarzami, którzy mieli okazję zdobytą w czasie studiów wiedzę weryfikować w czasie służby pułkach kawalerii zdobywając nowe doświadczenia. Pracując w stadninach koni i stadach ogierów wnieśli oni cenny wkład w odbudowę polskiej hodowli koni po stratach poniesionych w wyniku II wojny światowej. Od 1989 roku oficerowie kawalerii spotykają się na Zjazdach Oficerów Kawalerii organizowanych przez Fundację na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej Fundację utworzono w dawnej stolicy polskiej kawalerii - Grudziądzu, aby ustrzec od zapomnienia te tradycje, gdzie niegdyś mieściło się Centrum Wyszkolenia Kawalerii. Jednak coraz częściej w pracach kół pułkowych bądź rodzin pułkowych kawalerzystów zastępuje młodsze pokolenie, często dzieci i wnuki. Należy, bowiem pamiętać, że kawaleria ze swym specyficznym "esprit de corps" wytworzyła instytucję Rodziny Pułkowej, która obejmowała nie tylko żołnierzy pułku, ale również ich rodziny. Kawalerzyści posiadali szczególny rozwój osobowości, ze względu na okres międzywojenny - odrodzenia państwa polskiego. Cechowała ich charakterystyczna postawa ideowo-patriotyczna, wyzwoleńczo narodowa tj.: miłość do ziemi ojczystej, rodziny oraz wojsk konnych kawalerii. Wychowani w duchu tradycji kawaleryjskiej weterani, są żywym dowodem i przykładem czynów poświęcenia się dla idei dobra najjaśniejszej ojczyzny Rzeczpospolitej.