WYCHOWANIE KAWALERZYSTY Pojęcie wychowania jest różnie rozumiane i definiowane zarówno na gruncie pedagogiki i psychologii, jak i innych nauk. "Wychowanie - oddziaływanie na czyjąś osobowość, jej formowanie, zmienianie i kształtowanie; wyzwalanie w drugiej osobie bądź grupie społecznej pożądanych stanów, jak rozwój, samorealizacja czy wzrost samoświadomości; efekt powyższych działań lub procesów". Działalność wychowawcza oddziałuje przede wszystkim na psychikę człowieka jego osobowość. W słowniku Wincentego Okonia wychowanie "to świadomie organizowana działalność społeczna, oparta na stosunku wychowawczym między wychowankiem, a wychowawcą, której celem jest wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości wychowanka". Powyższe zmiany obejmować mają stronę poznawczo - instrumentalną i emocjonalno - motywacyjną. Wyniki wychowania kształtują się pod wpływem świadomego i celowego oddziaływania, jak i środków masowego przekazu oraz własnych wysiłków jednostki nad kształtowaniem własnej osobowości. W pedagogice jako nauce o wychowaniu, funkcjonuje wiele definicji. Janusz Tarnowski - za Stefanem Kunowskim - próbuje dokonać ich syntezy. I tak wychowanie ma być systemem działania pokoleń starszych na dorastające (sfera prakseologiczna) celem pokierowania ich wszechstronnym rozwojem (płaszczyzna psychologiczna) dla przygotowania według określonego ideału nowego człowieka do przyszłego życia (aspekt socjologiczny). Za najbardziej trafną uważa Tarnowski definicję Klausa Schallera, dla którego wychowanie to "sposoby i procesy, które istocie ludzkiej pozwalają odnaleźć się w swoim człowieczeństwie". Proces i wyniki wychowania kształtują się pod wpływem: świadomego i celowego oddziaływania odpowiedzialnych za wychowanie osób i instytucji (m.in. rodziców, nauczycieli, rodziny, szkoły, organizacji społeczno-politycznych i kulturalnych);   systemu wychowania równoległego, a zwłaszcza odpowiednio zorganizowanej działalności środków masowego oddziaływania;   wysiłków jednostki nad kształtowaniem własnej osobowości." Rodzi się tu jednak pytanie o "świadomość" i stopień "zorganizowania" masowego oddziaływania. W pedagogice pojęcie wychowania najczęściej używane jest jako:   system instytucji wychowujących, system wychowawczy określonej instytucji wychowującej, działalność wychowawcy, przebieg rozwoju wychowanka, efekt oddziaływań wychowawczych. Analiza tych ujęć wychowania z klasyfikacją ich według występujących w nich cech prowadzi do sformułowania następującej definicji wychowania: "jest dynamicznym, złożonym układem oddziaływań społecznych (instytucjonalnych, interpersonalnych, pośrednich i bezpośrednich) wywołującym zmiany w osobowości człowieka poddawanego tym oddziaływaniom". Środowisko, w jakim człowiek wzrasta, wpływa na człowieka, na jego postawy i zachowanie. Działalność wychowawcza jest składnikiem społecznego istnienia człowieka. Wpływy wychowawcze mogą być zaplanowane, ukierunkowane na osiągnięcie konkretnego celu - mówimy wtedy o wychowaniu intencjonalnym, lub nieplanowane, którym nie przyświeca żaden cel (tych jest więcej) - mówimy wtedy o wychowaniu funkcjonalnym. Obie formy wychowania są ważne i, aby zmiany w psychice wychowanka były wartościowe i społecznie korzystne, muszą się wzajemnie uzupełniać. W sensie wychowania funkcjonalnego trzeba dbać o atmosferę, w jakiej dziecko wzrasta i odpowiednio kształtować środowisko. Wychowanie intencjonalne wymaga świadomego działania ze znajomością tego, co jest rzeczywiście potrzebne.