4.4. Tradycja i jej znaczenie w wychowaniu Tradycja (z łac. traditio - wręczenie; nauczanie; podanie), przekazywane z pokolenia w pokolenie obyczajów, przekonań, zasad, wierzeń, sposobów myślenia, odczuwania albo postępowania, wydarzeń z przeszłości traktowanych jako historyczne (choć niesprawdzalnych), umiejętności artystycznych albo rzemieślniczych itd.; przekazany przez przodków obyczaj, wierzenie, zasadę. Treści kulturowe, które dana społeczność wyróżnia spośród całokształtu dziedzictwa kulturowego jako ważne i niezbędne do kształtowania teraźniejszości i przyszłości. Oznacza również proces przekazywania tych treści w danej zbiorowości. Tradycja stanowi zasadniczy składnik świadomości społecznej. Powoływanie się na określone tradycje sprzyja samookreśleniu się grup, klas, warstw społecznych i narodów. Tradycja narodowa warunkuje ciągłość historyczną narodu, a zarazem wywiera wpływ na jego dalsze losy. Wokół problemu tradycji narodowej koncentrują się spory ideologiczne, zwłaszcza w czasach doniosłych przemian - zarówno o charakterze ewolucyjnym, jak i rewolucyjnym. Uwzględniając pojemność pojęcia "tradycja", skorzystam z gotowych wzorów wypracowanych w nauce. Wydaje mi się, że jedna z najciekawszych jest koncepcja stworzona przez wybitnego historyka myśli społecznej Jerzego Szackiego. Rozpatruje on tradycje w trzech zakresach: czynnościowym, przedmiotowym i podmiotowym.   czynnościowy zakres rozumienia tradycji obejmuje czynność przekazywania dóbr materialnych i duchowych z pokolenia na pokolenie; przedmiotowy zakres określa się, jakie są to dobra, oraz dokonuje ich klasyfikacji, jak też umiejscawia je w strukturze materialnej i duchowej ludzkiego bytowania. Dwa pierwsze zakresy rozumienia tradycji jako transmisji dziedzictwa społecznego tworzą w pewnym stopniu syntezę rozumienia trzeciego. podmiotowy zakres określa w którym najważniejszy jest stosunek emocjonalny i rozumowy jednostki do tego, co jest transmitowane lub mogłoby być przekazywane albo dziedziczone. Główną rolę w tradycji procesu wychowania odgrywają trzy instytucje społeczne zajmujące się edukowaniem młodego pokolenia: rodzina, szkoła, kościół. W szkole głównie na lekcjach języka polskiego, literatury i historii oraz przysposobieniu obronnym wpaja się także wartości moralne, estetyczne, które obowiązują w danej grupie narodowej. Tradycja jest wielką siłą edukacyjną i dlatego w nowoczesnych społeczeństwach zasady komunikowania się pokoleń w większości przypadków zostały zinstytucjonalizowane, a pieczę nad nimi sprawują, ośrodki polityczne które je powołały. Dla nikogo, nie jest obojętne kto chce zajmować się badaniem społeczeństwa, szkoły, wychowania, myśli pedagogicznej, jakie instytucje i w jaki sposób wpływają na kształtowanie się stosunku do tego, co było, co jest i co będzie, bo przecież niektóre dzisiejsze dobra materialne i duchowe staną się w przyszłości częścią składową systemu społecznego narodu. System komunikowania się pokoleń wczorajszych i dzisiejszych zaczyna się już w dzieciństwie, inicjuje go szkoła, a nawet przedszkole, gdzie dziecko dzięki baśniom, bajkom, legendom itp. zaczyna poznawać tradycję narodową do rycerzy do żołnierzy. Współczesność, w której wychowuje się młode pokolenie, nie stanowi czasu neutralnego. Dla rozwoju kultury społeczeństwa w każdym czasie ważne jest co grupa chce zachować , z czego chce zrezygnować, a więc co ma określić nasze życie. To co naturalne w pokoleniach zmianach kulturowych , w krótkich okresach życia jednostki może zachodzić jako niezauważalny proces albo jako znaczące wydarzenia i sytuacje budujące lub burzące jej wizje świata i osoby. Fakt świadomego udziału w kulturze zbiorowości może stać się sprawą wyboru, gdyż żadna z grup naturalnych nie ma już siły nacisku, by tworzyć zamknięte, trudno przekraczalne kręgi. Akceptacja i realizacja określonego zakresu kultury w indywidualnym wymiarze zależeć będzie zarówno od podstaw wychowania kształtowanych przez wczesne praktyki socjalizacyjne, jak i od adaptacji do wzorów uznawanych za wspólne, poznane przez świadome działania. Będzie zatem wynikiem nie tylko wczesnej socjalizacji, ale i wczesnej edukacji wprowadzającej człowieka w zakres kultury, określający najogólniejszy poziom świadomości społecznej. To spojrzenie z pedagogicznego punktu pozwala widzieć zarówno socjalizację, jak i edukację, jako funkcjonującego w określonym czasie systemu społeczno-kulturowego. Jednym z ważnych elementów wiążących grupy społeczne są obok języka, zwyczaje i obyczaje świąteczne, u podstaw których leży tradycja. Święta w wymiarze ponadrodzinnym - lokalnym lub regionalnym stwarzają człowiekowi możliwość poczucia przynależności rodziny do określonych większych grup , poczucie porządku czasu, możliwości świętowania. Szczególnego znaczenia nabierają właśnie dla dzieci i młodzieży. Dla nich obchodzenie świąt z zachowaniem odpowiednich zwyczajów jest przejawem naturalności środowiska wychowawczego, a zarazem pamięć ich rejestruje to jako wydarzenie wyjątkowe. Jeśli owe silne wrażenia z dzieciństwa są wzmacniane przez powtarzanie się w określonych odstępach czasu, to nabierają cech zjawiska względnie trwałego, stwarzają poczucie ciągłości w czasie. Dużą wartość wychowawczą i kulturową daje kultywowanie tradycji odrębności, zwyczajów i obyczajów kawaleryjskich. Zależy to w głównej mierze od rodziny, która zwraca uwagę na sferę życia emocjonalnego. Pojawia się dzięki nim przywiązanie do określonych przyzwyczajeń i zachowań, a także potrzeba ich przestrzegania oraz przekazywania z pokolenia w pokolenie. Poznanie i zrozumienie swoich korzeni narodowych wpływa na lepsze kształtowanie sfery osobowości dzieci i młodzieży otwartych na otaczającą ich rzeczywistość. Warunkuje również świadomość tego, kim są, gdzie mieszkają, skąd pochodzą, czym jest dla nich pojęcie - mój dom, region i moja ojczyzna. Współczesne Siły Zbrojne RP przejęły chlubne tradycje oręża polskiego, datujące się od czasów potyczek zbrojnych Piastów, Jagiellonów, rodzenia się Pierwszej Rzeczypospolitej, wojen okresu napoleońskiego, zbrojnych powstań narodowych, kształtowania się Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej, ogólnoświatowych doświadczeń Polaków na frontach I i II wojny światowej. Te wydarzenia historyczne niosą patriotyczne przesłanie, które kształtuje pro obronne postawy społeczne buduje morale dzieci i młodzieży, poborowych, żołnierzy oraz oficerów. Ponadczasowe wartości - miłość do Ojczyzny, honor i służba narodowi - motywują ich do wytężonej pracy, ćwiczeń i wysiłku w procesie przygotowania do obrony państwa przed zagrożeniem zewnętrznym. Wierność i przywiązanie do spuścizny narodowej integruje wszystkie środowiska zawodowe wewnątrz armii i jednocześnie wzmacnia ich więzy z przedstawicielami innych grup społecznych. Polskie jednostki i uczelnie wojskowe noszą imiona bohaterów narodowych, którzy swoim życiem udowodnili, ze poświecenie dla innych jest wartością najwyższą. Wśród nich należy wymienić m.in. Stefana Czarnieckiego, Tadeusza Kościuszkę, gen. Józefa Bema, obrońców Westerplatte. Dzięki takim wzorcom postaw życiowych młodzi adepci sztuki wojennej rozumieją znaczenie swojego powołania, jako służbę narodowi w imię honoru, stania na straży niepodległości i niezawisłości państwa polskiego. Ciągłość narodowej tradycji militarnej znajduje symboliczne odzwierciedlenie w postaci kamiennych tablic z wygrawerowanymi nazwami placów bitew i datami najważniejszych wydarzeń wojennych, które są wmurowane w filary Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie. To samo odnosi się do znajdujących się w tym samym miejscu urn z prochami poległych, którzy przelali krew walcząc o wolną Polskę.